ترمیم دندان چیست؟
ترمیم دندان اصطلاحی است در دندانپزشکی که برای ترمیم ساختار از دست رفته یا آسیب دیده دندان، استفاده می‌شود. ترمیم‌ها به دو صورت ترمیم مستقیم دندان و ترمیم غیرمستقیم دندان طبقه بندی می‌شوند. اصطلاح “دندانپزشکی ترمیمی” نیز در واقع مدیریت یکپارچه مشکلات بهداشت دهان و دندان و بازگرداندن دهان به حالت عملکردی و زیبایی سابق است. در حالی که در حال حاضر توسط انجمن های معتبر دندانپزشکی به عنوان یک تخصص دندانپزشکی شناخته نشده است، دندانپزشکان عمومی قادر به انجام بسیاری از این روش ها بدون آموزش و مدرک اضافی هستند.
روشهای ترمیم مستقیم دندان و غیرمستقیم دندان
ترمیم‌های مستقیم ترمیم‌های داخل دهان (پر کننده‌ها) است، در حالی که ترمیم‌های غیرمستقیم خارج از دهان ساخته شده و سپس در یک روش جداگانه بر روی دندان قرار می‌گیرند؛ (مانند روش روکش دندان) استفاده از هرکدام از این روش‌ها به آسیب وارد شده به دندان شما بستگی دارد، اما در نهایت آن روشی که خودتان ترجیح می‌دهید، برای ترمیم و زیبایی دندان شما استفاده می‌شود.
ترمیم مستقیم دندان
در ترمیم مستقیم دندان، تمام مراحل انجام آن در داخل دهان انجام می‌شود. این روش که معمولاً به عنوان پر کردن شناخته می‌شود، شامل قرار دادن یک ماده قابل انعطاف در یک حفره آماده و تمیز شده در داخل دندان است. این روش در مواقعی استفاده می‌شود که سوراخ یا لکه‌های عمقی، لب پر شدن و شکستگی در دندان‌ها ایجاد می‌شود.
ماده داخل دندان برای بازیابی ساختار و ظاهر دندان آسیب دیده سفت می‌شود. پرکردن یکی از روشهای محافظه کارانه ترمیم دندان و اغلب کم تهاجم است. سه ماده به طور معمول برای این نوع از دندانپزشکی ترمیمی استفاده می‌شود:
۱- آمالگام نقره:
یکی از رایج‌ترین مواد در پر کردن دندان است که ترکیبی است که از ۵۰ درصد جیوه و ۵۰ درصد نقره، قلع، روی و مس تشکیل شده است. از مزایای آمالگام نقره می‌توان به هزینه کم، نصب آسان و مقاومت و دوام زیاد اشاره کرد. از نکات منفی آن نیز این است که از منظر زیبایی شناسی خیلی خوشایند نیست و مستعد انبساط و انقباض است. این نوع از ترمیم دندان ممکن است باعث ترک خوردن دندان شود، یا مواد غذایی و باکتری‌ها را جذب دندان کرده و باعث پوسیدگی شوند.
۲- جیوه:
استفاده از جیوه در این نوع ترمیم دندان مستقیم، ریسک‌های مربوط به خود را دارد. در ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۲۰، سازمان غذا و دارو بین المللی توصیه‌ای را در مورد عدم پر کردن دندان با جیوه به برخی افراد با خطر بالا منتشر کرد. افرادی مثل:
- زنانی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند
- زنانی که کودکان زیر ۶ سال دارند
- افرادی که دارای برخی بیماری‌های عصبی، اختلال در عملکرد کلیه یا آلرژی شناخته شده به جیوه هستند
این افراد باید از روشهای دیگری مثل رزین‌های کامپوزیت یا پر کننده‌های سیمان گلاس آینومر استفاده کنند. همچنین از بین بردن مواد پر کننده جیوه توصیه نمی‌شود، زیرا انجام این کار خطر قرار گرفتن در معرض فلز را افزایش می‌دهد.
۳- پرکننده‌های کامپوزیتی:
یکی دیگر از روش های ترمیم دندان مستقیم، استفاده از پرکننده‌های کامپوزیتی ساخته شده از رزین‌های مصنوعی است که بسیار محبوب نیز هستند؛ زیرا با رنگ دندان مطابقت زیادی دارند. با این حال، این نوع از پرکننده‌ها بسیار گران‌تر از پر کردن آمالگام نقره هستند و دوام کمتری نیز دارند و تقریباً هر پنج سال نیاز به تعویض دارند.
۴- پرکننده‌های آینومر:
با مخلوط کردن پودر شیشه سیلیکات و اسید پلی اکریلیک ایجاد می‌شوند تا یک ماده سفت به رنگ کرم ایجاد کند. این نوع از پر کننده‌ها نسبتاً ضعیف هستند و معمولا بر روی دندان‌های شیری و دندان‌های غیر نیش استفاده می‌شود. از نکات مثبت این نوع از ترمیم دندان این است که قیمت متوسطی دارند، جا به جا و منقبض نمی‌شوند و حاوی ترکیبات آزاد کننده فلوراید هستند که از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.
ترمیم غیرمستقیم دندان
در ترمیم دندان غیرمستقیم، ساخت مواد در خارج از دهان انجام می‌شود. این نوع از ترمیم دندان به چند روش روکش، پل، ایمپلنت و قالب گذاشتن انجام می‌شود. در حالی که برخی از افراد پروتز دندان را به عنوان نوعی ترمیم غیرمستقیم می‌شناسند، این روش معمولا وسیله‌ای ثابت یا نیمه دائمی را در دندان جاگذاری می‌کنند و جزو روشهای ترمیم غیرمستقیم دندان به شمار نمی‌آید.
از آنجا که روشهای غیرمستقیم ترمیم دندان به کار بیشتری احتیاج دارند (مانند ساخت دندان، آماده سازی دندان، ساخت روکش موقت، بریج یا روکش)، هزینه بالایی نیز دارند. با این حال این روش دندانپزشکی ترمیمی، ظاهر زیبایی دندان‌های شما را افزایش دهد و در صورت آسیب دیدگی شدید، یک راه حل پایدار و ماندگارتر نسبت به ترمیم مستقیم دندان به شمار می‌آید.
۱- کامپوزیت ونیر دندان
در روش کامپوزیت ونیر دندان یک لایه نازک از مواد همرنگ دندان که با نام کامپوزیت دندان شناخته می‌شود، روی سطح خارجی دندان‌های شما قرار می‌گیرد. این کار باعث می‌شود مشکلات ظاهری و عیوب دندان اصلاح شود. پس از انجام کامپوزیت دندان نوبت به سیستم لمینت کامپوزیتی یا همان ونیر کامپوزیت می‌رسد. در این روش دندانپزشک پوسته‌هایی را به صورت لایه به لایه روی دندان‌های شما قرار می‌دهد.
۲- لمینت دندان
یک ونیر لایه‌ای برای دندان است که از مواد همرنگ دندان تشکیل شده و این قابلیت را دارد که فرم، شکل، رنگ و طول دندان‌های شما را اصلاح کند. از لمینت دندان برای از بین بردن فاصله بین دندان‌ها و همین درمان دندان‌های شکسته هم استفاده می‌شود. روش لمینت دندان یکی از اولین و بهترین روشهای اصلاح طرح لبخند و ترمیم دندان به خصوص برای دندان‌های قدامی است. در این روش تراش بسیار کمی روی دندان‌ها انجام می‌شود و زیبایی بسیار فوق العاده‌ای دارد. دو نوع لمینت وجود دارد. یکی لمینت سرامیکی دندان که روش غیر مستقیم محسوب می‌شود و دیگری لمینت کامپوزیتی که روش مستقیم لمنیت به حساب می‌آید.
۳- روکش دندان
روش روکش دندان یکی از راه های نسبتا رایج ترمیم دندان بوده و در آن پوسته‌های نازکی از ظروف چینی را که می‌تواند مینای دندان آسیب دیده، لکه دار یا پوسیده را پوشش دهد بر روی دندان شما جاگذاری می‌کنند. روکش‌ها از فلزهایی مثل طلا یا تیتانیوم، سرامیک یا کامپوزیت فلز و سرامیک ساخته می‌شوند.
۴- بریج دندان
در دندانپزشکی ترمیمی، بریج‌ها دندان‌های مصنوعی هستند که میان دندان‌های واقعی چسبانده می‌شوند تا شکاف از بین رفته میان دندان‌ها را پر کنند. بریج معمولا از پرسلان، فلز یا چینی ذوب شده با فلز ساخته می‌شود.
۵- ایمپلنت دندان
ایمپلنت یک نوع کاشت دندان است که از طریق جراحی در استخوان فک ثابت می‌شود. این روش تزمیم دندان شامل چندین مرحله مثل ایجاد پروتز موقتی، کشیدن دندان آسیب دیده، آماده سازی محل کاشت، ساخت پروتز دائمی و چسباندن ایمپلنت می‌شود. بعد از تکمیل این مراحل سه تا شش ماه طول می‌کشد تا دندان جدید در اطراف ایمپلنت تشکیل شده، استخوان بندی شود و در جای خود محکم گردد.
۶- اینله دندان
این روش از ترمیم دندان شبیه پر کردن دندان است، اما به جای استفاده از مواد قابل انعطاف، با استفاده از پرسلن، طلا یا کامپوزیت رزین ایجاد می‌شود. قالب‌ها نسبت به مواد پرشده کمتر در معرض ریختن هستند و معمولاً هنگام پوسیدگی یا شکستگی زیاد نشان داده می‌شوند.
۷- آنله دندان
این نوع از ترمیم دندان بیشتر برای دندان‌های عقب و جهت ترمیم پوسیدگی به کار می‌روند. در برخی از مواقع دندانپزشک بجای استفاده از روکش برای ترمیم پوسیدگی از روش آنله استفاده می‌کند. تفاوت این روش با روکش در این است که فقط بخشی از دندان را می‌پوشاند، نه کل آن را.
هزینه ترمیم دندان چقدر است؟
بسته به این‌که از کدام یکی از روشهای ترمیم دندان استفاده می‌کنید، هزینه آن نیز متفاوت است. هرکدام از روشهای دندانپزشکی ترمیمی با توجه به موادی که مصرف می‌شود، دارای هزینه های مختلفی هستند. همچنین با توجه به نوع آسیبی که به دندان شما وارد شده است و تعداد دندان‌هایی که آسیب دیده‌اند، طبق تشخیص دندانپزشک از یکی از روشهای ترمیم دندان برای شما استفاده می‌شود. علاوه بر این، دستمزد دندانپزشکی که ترمیم دندان را برای شما انجام می‌دهد، در قیمت گذاری آن تاثیرگذار است.
