انواع ریزش مو و دلایل آن؛ نحوه تشخیص الگو و نوع ریزش با عکس

ریزش مو یکی از شایع ترین مشکلات زیبایی و سلامتی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن مواجه می شوند. دلایل ریزش مو می توانند متنوع باشند و از عوامل ژنتیکی و هورمونی تا استرس، تغذیه و بیماری های پوستی را شامل شوند. شناخت نوع ریزش مو و دلیل آن، نقش مهمی در انتخاب خدمات پوست، مو و جوانسازی و روش درمان و پیشگیری دارد و از تشدید مشکل جلوگیری می کند.

در این مقاله به بررسی انواع ریزش مو در زنان، مردان و کودکان، ریزش مو پس از کاشت، علل اصلی و روش های پیشگیری و درمان آن پرداخته شده است.

علت و دلایل ریزش مو

ریزش مو همیشه به یک عامل محدود نمی شود و در بسیاری از افراد، ترکیبی از چند علت مختلف باعث نازک شدن و کم پشت شدن موها می شود. شناخت دقیق دلایل ریزش مو به شما کمک می کند مسیر درمان را درست انتخاب کنید و از روش های اشتباه و پرهزینه دور بمانید. در ادامه، شش علت اصلی ریزش مو به صورت کامل بررسی می شود.

اختلالات هورمونی

تغییرات هورمونی یکی از شایع ترین دلایل ریزش مو در زنان و مردان است. افزایش هورمون دی هیدروتستوسترون در مردان باعث کوچک شدن فولیکول های مو و در نهایت ریزش تدریجی می شود. در زنان نیز اختلالات تیروئیدی، بارداری، زایمان یا یائسگی می تواند تعادل هورمونی بدن را بر هم بزند. برای مثال، بسیاری از خانم ها چند ماه پس از زایمان با ریزش شدید مو مواجه می شوند که به دلیل افت ناگهانی هورمون ها اتفاق می افتد و معمولا موقتی است.

استرس و فشارهای روانی

استرس های شدید و طولانی مدت تاثیر مستقیمی بر چرخه رشد مو دارند. زمانی که بدن در شرایط فشار روحی قرار می گیرد، بخشی از موها زودتر وارد فاز ریزش می شوند. این نوع ریزش مو معمولا چند ماه پس از یک شوک عصبی، بیماری شدید یا فشار کاری طولانی ظاهر می شود. به عنوان مثال، فردی که درگیر اضطراب شغلی شدید بوده، ممکن است پس از مدتی متوجه ریزش ناگهانی و پراکنده موهای خود شود.

کمبود ویتامین ها و مواد معدنی

تغذیه نامناسب یکی از دلایل پنهان اما بسیار مهم ریزش مو است. کمبود آهن، روی، ویتامین D و ویتامین های گروه B می تواند رشد مو را مختل کند و باعث ضعیف شدن ریشه ها شود. برای نمونه، افرادی که رژیم های غذایی سخت و طولانی مدت می گیرند، اغلب با نازک شدن موها و افزایش ریزش مواجه می شوند، زیرا مواد مغذی ضروری به اندازه کافی به فولیکول مو نمی رسد.

ریزش موی ارثی و ژنتیکی

ریزش موی ارثی یکی از شایع ترین انواع ریزش مو به ویژه در آقایان است، اما در زنان نیز دیده می شود. این نوع ریزش معمولا الگوی مشخصی دارد و به مرور زمان شدت می گیرد. در مردان، عقب رفتن خط رویش مو و کم پشت شدن فرق سر از نشانه های رایج است. به عنوان مثال، اگر پدر یا برادران شما در سنین پایین دچار ریزش مو شده باشند، احتمال بروز این مشکل در شما نیز بیشتر خواهد بود.

بیماری ها و مصرف برخی داروها

برخی بیماری ها مانند مشکلات تیروئید، دیابت، کم خونی یا بیماری های خودایمنی می توانند باعث ریزش مو شوند. همچنین مصرف بعضی داروها از جمله داروهای شیمی درمانی، داروهای ضد افسردگی یا داروهای هورمونی ممکن است به طور مستقیم روی رشد مو تاثیر بگذارد. برای مثال، بیمارانی که تحت درمان های خاص قرار می گیرند، اغلب ریزش مو را به عنوان یکی از عوارض جانبی تجربه می کنند.

استفاده نادرست از محصولات و روش های آسیب زننده

استفاده بیش از حد از رنگ مو، دکلره، مواد شیمیایی قوی و ابزارهای حرارتی مانند اتو و سشوار می تواند به ساختار مو آسیب بزند. این آسیب ها باعث شکنندگی، نازک شدن و در نهایت ریزش مو می شوند. به عنوان نمونه، فردی که به طور مداوم موهای خود را دکلره می کند و از حرارت بالا استفاده می کند، ممکن است با ریزش شدید و خشکی مو مواجه شود، حتی اگر از نظر هورمونی یا ژنتیکی مشکلی نداشته باشد.

انواع ریزش مو در زنان و مردان

ریزش مو انواع مختلفی دارد و هر نوع، الگو، علت و شرایط خاص خود را دارد. در ادامه، تمامی انواع شناخته شده ریزش مو در زنان و مردان به صورت کامل و تفکیک شده، توضیح داده شده است.

انواع ریزش مو ارثی یا آندروژنیک

این نوع ریزش مو شایع ترین نوع ریزش در زنان و مردان است و ارتباط مستقیم با ژنتیک و هورمون ها دارد. در مردان معمولا با عقب رفتن خط رویش مو و کم پشت شدن فرق سر شروع می شود، در حالی که در زنان بیشتر به صورت نازک شدن تدریجی موها در ناحیه فرق سر دیده می شود بدون اینکه خط رویش عقب برود. برای مثال، مردی که در خانواده سابقه طاسی دارد، ممکن است از دهه سوم زندگی کاهش تراکم مو را تجربه کند.

ریزش مو تلوژن افلوویوم

در این نوع ریزش، تعداد زیادی از موها به طور همزمان وارد فاز استراحت می شوند و پس از مدتی شروع به ریزش می کنند. تلوژن افلوویوم معمولا به دلیل استرس شدید، جراحی، تب بالا، کاهش وزن ناگهانی یا شوک های روحی ایجاد می شود. به عنوان مثال، فردی که یک بیماری شدید را پشت سر گذاشته، ممکن است دو تا سه ماه بعد دچار ریزش شدید و ناگهانی مو شود که اغلب موقتی است.

ریزش مو آناژن افلوویوم

این نوع ریزش مو بیشتر در اثر عوامل خارجی ایجاد می شود که مستقیما به فولیکول مو آسیب می زنند. شایع ترین مثال آن ریزش مو در اثر شیمی درمانی است. در آناژن افلوویوم، موها در مرحله رشد دچار ریزش می شوند و سرعت ریزش بسیار بالا است. برای نمونه، بیمارانی که تحت درمان های سرطان قرار می گیرند، معمولا طی چند هفته بخش زیادی از موهای خود را از دست می دهند.

انواع ریزش مو سکه ای یا آلوپسی آره آتا

ریزش مو سکه ای یا آلوپسی آره آتا یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به فولیکول های مو حمله می کند و باعث ایجاد نواحی بدون مو می شود. این نوع ریزش می تواند شدت های متفاوتی داشته باشد. در نوع محدود، ریزش مو به صورت یک یا چند لکه گرد روی سر، ریش یا ابرو دیده می شود.

در نوع گسترده، تعداد این لکه ها افزایش پیدا می کند و بخش های بیشتری از پوست سر را درگیر می کند. در موارد شدیدتر، ممکن است تمام موهای سر بریزد که به آن ریزش مو کامل سر گفته می شود و در شدیدترین حالت، ریزش مو کل بدن شامل سر، صورت و سایر نواحی بدن اتفاق می افتد. برخی افراد نیز دچار ریزش مو سکه ای عود کننده می شوند که در آن، ریزش و رشد موها به صورت دوره ای تکرار می شود. تشخیص زودهنگام این نوع ریزش مو نقش مهمی در کنترل و بهبود آن دارد.

ریزش موی کششی

ریزش موی کششی در اثر فشار مداوم به ریشه مو ایجاد می شود. بستن محکم مو، استفاده طولانی مدت از مدل های کشیده مانند دم اسبی سفت یا بافت های فشرده از دلایل اصلی آن هستند. این نوع ریزش بیشتر در خانم ها دیده می شود. به عنوان مثال، افرادی که سال ها موهای خود را به صورت محکم می بندند، ممکن است در ناحیه شقیقه ها دچار کم پشتی دائمی شوند.

ریزش موی زخم زا

در این نوع ریزش مو، فولیکول های مو به طور دائمی تخریب می شوند و جای آن ها با بافت اسکار پر می شود. بیماری های پوستی، عفونت ها یا برخی اختلالات خودایمنی می توانند باعث این نوع ریزش شوند. ریزش موی اسکاردهنده معمولا برگشت پذیر نیست و نیاز به تشخیص زودهنگام دارد. برای مثال، اگر التهاب شدید پوست سر برای مدت طولانی درمان نشود، ممکن است منجر به ریزش دائمی مو شود.

ریزش مو پس از زایمان

این نوع ریزش مو در زنان و به دلیل تغییرات شدید هورمونی پس از زایمان رخ می دهد. معمولا چند ماه بعد از تولد نوزاد شروع می شود و اغلب موقتی است. برای نمونه، بسیاری از مادران در زمان شانه کردن موها متوجه حجم زیاد موهای ریخته شده می شوند، اما پس از مدتی رشد موها به حالت طبیعی باز می گردد.

ریزش مو ناشی از داروها

برخی داروها می توانند باعث ریزش مو شوند، بدون اینکه فولیکول به طور دائمی آسیب ببیند. داروهای هورمونی، ضد افسردگی، ضد فشار خون و داروهای خاص درمان بیماری های مزمن از این دسته هستند. به عنوان مثال، فردی که مصرف یک داروی جدید را شروع کرده، ممکن است پس از مدتی افزایش ریزش مو را تجربه کند که با قطع یا تغییر دارو کاهش می یابد.

ریزش مو ناشی از کندن مو یا تریکوتیلومانیا

این نوع ریزش مو بیشتر جنبه رفتاری و روانی دارد و فرد به طور ناخوداگاه موهای خود را می کند. تریکوتیلومانیا اغلب در شرایط اضطراب یا استرس شدید دیده می شود. برای مثال، برخی افراد هنگام تمرکز یا عصبی شدن، بدون توجه موهای خود را می کشند و به مرور نواحی کم پشت ایجاد می شود.

ریزش موی فصلی

ریزش موی فصلی معمولا در تغییر فصل ها، به ویژه پاییز و بهار دیده می شود. این نوع ریزش اغلب موقتی است و با تنظیم چرخه رشد مو کاهش می یابد. برای نمونه، فردی ممکن است در پاییز ریزش بیشتری تجربه کند، اما بدون درمان خاصی پس از چند هفته وضعیت موها به حالت عادی بازگردد.

انواع ریزش مو در کودکان

ریزش مو در کودکان می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و معمولا برخلاف بزرگسالان، کمتر به عوامل ژنتیکی مربوط است. یکی از شایع ترین انواع آن ریزش مو سکه ای است که به دلیل واکنش اشتباه سیستم ایمنی ایجاد می شود و به صورت لکه های گرد و بدون مو روی سر یا ابرو دیده می شود.

نوع دیگر ریزش مو در کودکان، ریزش ناشی از عفونت های قارچی پوست سر است که همراه با پوسته ریزی، خارش و گاهی قرمزی ظاهر می شود و در صورت درمان نشدن می تواند گسترش پیدا کند. برخی کودکان به دلیل استرس یا عادت های رفتاری، موهای خود را می کشند که این وضعیت باعث کم پشتی مو در نواحی مشخص می شود. کمبود ویتامین ها و مواد معدنی نیز می تواند رشد مو را مختل کند و باعث نازک شدن یا ریزش مو شود، به ویژه در کودکانی که تغذیه نامناسب دارند. در بسیاری از این موارد، با تشخیص به موقع و درمان مناسب، رشد موها به حالت طبیعی بازمی گردد.

انواع ریزش مو بعد از کاشت

ریزش مو بعد از کاشت یک اتفاق رایج و در بیشتر موارد طبیعی است که معمولا باعث نگرانی افراد می شود. شایع ترین نوع آن ریزش شوک است که به دلیل استرس وارد شده به فولیکول ها پس از جراحی رخ می دهد و معمولا موقتی است. نوع دیگر ریزش مو بعد از کاشت، ریزش موهای کاشته شده در هفته های اول است که بخشی از چرخه طبیعی رشد مو محسوب می شود و به معنی از بین رفتن فولیکول نیست.

در برخی افراد، موهای اطراف ناحیه کاشت نیز دچار ریزش موقت می شوند که به آن ریزش موهای مجاور گفته می شود. گاهی ریزش مو به دلیل رعایت نکردن مراقبت های بعد از کاشت یا عفونت پوست سر اتفاق می افتد که می تواند روند رشد مو را به تاخیر بیندازد. در اغلب موارد، با گذشت چند ماه و رعایت توصیه های پزشک، رشد مجدد موها آغاز می شود و تراکم مو به تدریج افزایش پیدا می کند.

منظور از الگوی ریزش مو چیست؟

الگوی ریزش مو به شکل، محل و نحوه پیشرفت کم پشت شدن یا ریزش مو در سر گفته می شود و نشان می دهد موها در کدام نواحی و با چه ترتیبی دچار ریزش می شوند. این الگو می تواند اطلاعات مهمی درباره علت ریزش مو در اختیار قرار دهد، زیرا هر نوع ریزش مو معمولا الگوی مشخصی دارد. برای مثال، در ریزش مو ارثی مردان، الگو معمولا با عقب رفتن خط رویش مو در پیشانی و شقیقه ها شروع می شود و به مرور فرق سر را درگیر می کند.

در زنان، الگوی ریزش مو اغلب به صورت نازک شدن تدریجی موها در ناحیه فرق سر دیده می شود بدون اینکه خط رویش تغییر زیادی داشته باشد. شناخت الگوی ریزش مو به پزشک کمک می کند تشخیص دهد ریزش مو موقتی است یا دائمی و چه روش درمانی برای آن مناسب تر است.

چگونه بفهمیم ریزش مو طبیعی است؟

ریزش مو زمانی طبیعی تلقی می شود که در حد متعادل و بدون تغییر محسوس در حجم و تراکم موها اتفاق بیفتد. به طور معمول، ریزش روزانه حدود ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در چرخه طبیعی رشد مو قرار دارد و جای نگرانی ندارد. اگر هنگام شانه زدن یا شستشو، موها به طور یکنواخت و بدون ایجاد نواحی خالی بریزند، معمولا ریزش طبیعی است.

برای مثال، فردی که پس از حمام مقداری مو روی کف حمام می بیند اما همچنان حجم کلی موهایش تغییری نکرده، با ریزش طبیعی مواجه است. در مقابل، اگر ریزش مو با کم پشت شدن واضح، عقب رفتن خط مو یا ایجاد لکه های خالی همراه باشد، این وضعیت دیگر طبیعی نیست و نیاز به بررسی تخصصی دارد.

تشخیص نوع ریزش مو چگونه است؟

تشخیص نوع ریزش مو به شناسایی علت، الگو و شدت ریزش مو بستگی دارد و معمولا توسط پزشک متخصص پوست و مو انجام می شود. در ابتدا پزشک وضعیت کلی پوست سر، تراکم موها و نواحی کم پشت را بررسی می کند تا مشخص شود ریزش یکنواخت است یا لکه ای، موقتی است یا تدریجی.

تست های ساده مانند کشیدن مو (پول تست) می توانند مشخص کنند چند تار مو در مرحله ریزش قرار دارند و نوع چرخه رشد مو را نشان دهند. در برخی موارد، آزمایش خون برای بررسی اختلالات هورمونی، کم خونی یا کمبود ویتامین ها انجام می شود تا عوامل داخلی ریزش مو مشخص شوند.

همچنین ممکن است نمونه برداری از پوست سر (بیوپسی) انجام شود تا تغییرات فولیکول ها و علل احتمالی مانند ریزش موی خودایمنی شناسایی گردد. ترکیب معاینات بالینی، آزمایشات تخصصی و تاریخچه پزشکی فرد، دقیق ترین روش برای تشخیص نوع ریزش مو را فراهم می کند.

درمان انواع ریزش مو در خانه

درمان ریزش مو بسته به علت و نوع آن متفاوت است، اما برخی روش های خانگی و درمانی ساده می توانند در بیشتر موارد مفید باشند و به تقویت مو و کاهش ریزش کمک کنند. رعایت این روش ها در کنار تشخیص دقیق، نتیجه بهتری به همراه دارد.

استفاده از تغذیه سالم و مکمل ها

کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن، روی و ویتامین D می تواند باعث ریزش مو شود. مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین، سبزیجات تازه، میوه و غلات کامل به تقویت فولیکول ها کمک می کند. در صورت کمبود شدید، مصرف مکمل های غذایی زیر نظر پزشک نیز موثر است. برای مثال، مصرف تخم مرغ، گوشت کم چرب و سبزیجات برگ سبز می تواند تراکم موها را بهبود بخشد.

ماساژ پوست سر

ماساژ ملایم پوست سر با انگشتان باعث افزایش جریان خون به فولیکول های مو می شود و افزایش رشد موها را تحریک می کند. می توان از روغن های طبیعی مانند روغن نارگیل یا آرگان برای ماساژ و ویتامینه مو استفاده کرد. برای مثال، روزانه چند دقیقه ماساژ پوست سر قبل از خواب، به تقویت ریشه مو کمک می کند و ریزش را کاهش می دهد.

استفاده از محلول های موضعی درمانی

برخی محلول ها و تونیک ها مانند ماینوکسیدیل به صورت موضعی قابل استفاده هستند و رشد موها را تحریک می کنند. این محصولات به خصوص در ریزش مو ارثی یا کم پشت شدن تدریجی موها موثر هستند. برای نمونه، استفاده روزانه از محلول ماینوکسیدیل طبق دستور پزشک می تواند تراکم مو را به مرور افزایش دهد.

کاهش استرس

استرس شدید و کمبود خواب می تواند چرخه رشد مو را مختل کند و باعث ریزش بیشتر شود. ورزش منظم، مدیتیشن و خواب کافی از عوامل مهم کاهش ریزش مو هستند. به عنوان مثال، فردی که روزانه حداقل نیم ساعت ورزش سبک دارد و شب ها خواب منظم دارد، معمولا ریزش موی کمتری تجربه می کند.

درمان تخصصی

در موارد شدید یا ریزش های خودایمنی، مراجعه به متخصص پوست و مو ضروری است. پزشک می تواند داروهای هورمونی، درمان های تزریقی مانند PRP یا مزوتراپی و روش های جراحی مانند کاشت مو را توصیه کند. برای مثال، فردی با ریزش مو ارثی شدید ممکن است پس از بررسی پزشک، بهترین روش کاشت مو یا درمان PRP را برای افزایش تراکم مو انتخاب کند.

پیشگیری از ریزش مو

• شستشوی منظم موها با شامپوی مناسب و ملایم و پرهیز از شستشوی روزانه با آب داغ.
• خشک کردن موها با حوله به آرامی و اجتناب از مالش شدید یا کشیدن موها.
• استفاده محدود از سشوار، اتو و فر کننده مو و انتخاب دمای پایین هنگام استفاده.
• بستن موها به صورت شل و راحت، پرهیز از مدل های دم اسبی یا بافت محکم طولانی مدت.
• کاهش استفاده مداوم از رنگ مو و دکلره و فاصله زمانی مناسب بین هر بار رنگ آمیزی.
• شانه کردن موها با برس های نرم و دندانه پهن و اجتناب از شانه زدن خشن هنگام موهای خیس.
• پوشیدن کلاه یا روسری سبک هنگام آفتاب شدید یا باد شدید برای محافظت از مو و پوست سر.
• رعایت تغذیه روزانه متنوع شامل میوه، سبزیجات، مغزها و پروتئین برای تامین مواد مغذی مورد نیاز مو.

سخن آخر

ریزش مو می تواند به دلایل مختلف رخ دهد و شناخت نوع آن اولین گام برای انتخاب روش مناسب درمان و پیشگیری است. از ریزش موی ارثی و سکه ای گرفته تا ریزش موقت ناشی از استرس یا بیماری، هر نوع ریزش مو راهکارهای خاص خود را دارد. اگر قصد افزایش تراکم مو یا کاشت مو دارید، می توانید با بررسی تخفیف ها و خدمات بهترین تخفیف های کاشت مو در تخفیفان، از امکانات و قیمت های مناسب استفاده کنید و بهترین انتخاب را برای سلامت و زیبایی موهای خود داشته باشید.

سوالات متداول

علت ریزش موهای کاشته شده بعد از چند سال چیست؟

ریزش موهای کاشته شده بعد از چند سال معمولا به دلایل ژنتیکی، کاهش تراکم فولیکول های اطراف یا عوامل هورمونی رخ می دهد و بخشی از فرآیند طبیعی یا ریزش ارثی است.

آیا ریزش مو ارثی است؟

بله، ریزش مو ارثی یا آلوپسی آندروژنیک شایع ترین نوع ریزش است و در مردان و زنان با سابقه خانوادگی بیشتر مشاهده می شود.

آیا ریزش مو برگشت پذیر است؟

بعضی انواع ریزش مو مانند تلوژن افلوویوم یا ریزش موقتی پس از بیماری و استرس معمولا برگشت پذیر هستند، اما ریزش ارثی اغلب دائمی است.

آیا ریزش مو درمان دارد؟

بله، بسته به نوع ریزش مو درمان های خانگی، دارویی، تزریقی (مثل PRP و مزوتراپی) و جراحی کاشت مو وجود دارد که می توانند تراکم موها را بهبود دهند.

کدام ریزش مو خطرناک است؟

ریزش موهای دارای زخم، همراه با التهاب شدید، عفونت یا بیماری های سیستمیک خطرناک است و نیاز به بررسی فوری دارد.