آبسه دندان یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است که می تواند درد شدید و تورم ایجاد کند و زندگی روزمره را مختل نماید. این عفونت معمولاً به دلیل پوسیدگی دندان، عفونت لثه یا آسیب به دندان ایجاد می شود و در صورت عدم درمان ممکن است به سایر نواحی صورت و حتی بدن گسترش یابد.
بهترین روش برای کنترل و درمان آبسه، مراجعه فوری به کلینیک های دندانپزشکی است تا چرک به صورت تخصصی تخلیه شود و درمان ریشه یا داروی مناسب انجام گیرد. برای کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت عفونت آبسه دندان، ادامه مقاله را از دست ندهید تا با روش های ساده خانگی، مدیریت موقت آبسه را بهتر بشناسید.
سرفصل‌ها
آبسه دندان چیست؟
آبسه دندان یعنی جمع شدن چرک در اطراف دندان یا لثه به خاطر عفونت باکتریایی. زمانی که میکروب ها وارد بافت نرم اطراف ریشه دندان یا لثه می شوند، بدن برای مقابله با آن ها چرک تولید می کند و این باعث ورم، درد، التهاب و حتی تب می شود. آبسه در اصل نشانه ای است از اینکه بدن در حال جنگیدن با عفونت است.
این عفونت ممکن است در اطراف ریشه دندان، بین لثه و دندان یا در بافت های اطراف آن شکل بگیرد. اگر آبسه درمان نشود، چرک درون آن بیشتر می شود و ممکن است به استخوان فک یا دیگر بخش های بدن منتقل شود. برای نمونه، کسی که دندان پوسیده خود را مدت ها بدون درمان رها کرده است، احتمال زیادی دارد دچار آبسه شود.
انواع آبسه دندان و لثه
آبسه ها که گاها با آفت دهان اشتباه گرفته می شوند، بر اساس محل ایجاد و دلیل عفونت به چند نوع تقسیم می شوند:
- آبسه ریشه دندان: این نوع آبسه در انتهای ریشه دندان به وجود می آید. دلیل اصلی آن پوسیدگی عمیق یا ضربه به دندان است که باعث می شود میکروب ها به مرکز دندان برسند.
- آبسه لثه: در بافت های نگهدارنده دندان مانند لثه و استخوان اطراف آن شکل می گیرد. این نوع آبسه معمولاً در افرادی دیده می شود که دچار بیماری های لثه یا جرم شدید دندانی هستند.
- آبسه سطحی لثه: روی سطح لثه ایجاد می شود و اغلب بین دندان ها دیده می شود. علت اصلی آن گیر کردن غذا یا جسم خارجی مثل پوسته تخمه یا تکه ای گوشت در لثه است.
دلیل آبسه دندان چیست؟
اصلی ترین دلیل آبسه دندان، ورود میکروب ها از راه پوسیدگی یا ترک دندان به بخش داخلی آن است. وقتی سطح دندان آسیب می بیند، میکروب ها وارد پالپ یعنی بخش زنده دندان می شوند و باعث عفونت می گردند. این عفونت در ادامه به اطراف ریشه می رسد و چرک جمع می شود. رعایت نکردن بهداشت دهان، خوردن زیاد خوراکی های شیرین، پوسیدگی های درمان نشده و پر کردن ناقص دندان از دلایل رایج ایجاد آبسه هستند.
همچنین، در برخی افراد که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، عفونت سریع تر گسترش می یابد. برای نمونه، اگر کسی بعد از غذا نخ دندان نکشد و مواد غذایی بین دندان هایش بماند، محیط مناسبی برای رشد میکروب ها فراهم می شود و در نتیجه احتمال آبسه بالا می رود.
علائم آبسه دندان
نشانه های آبسه دندان معمولا همانند جوش چانه به سرعت ظاهر می شوند و در بیشتر موارد با درد شدید همراه هستند. از مهم ترین علائم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد شدید و مداوم: دردی که با گذشت زمان بیشتر می شود و ممکن است به فک، گوش یا گردن هم برسد.
- تورم و التهاب: ناحیه اطراف دندان یا لثه متورم می شود و گاهی صورت نیز ورم می کند.
- حساسیت به گرما و سرما: دندان در برابر نوشیدنی یا خوراکی های سرد و گرم واکنش دردناک نشان می دهد.
- تب و بی حالی: بدن برای مقابله با عفونت واکنش نشان می دهد و ممکن است فرد دچار تب، سردرد و ضعف عمومی شود.
- بو یا طعم بد در دهان: در اثر خروج چرک از آبسه، دهان بوی نامطبوع می گیرد یا طعم بدی احساس می شود.
- مشکل در جویدن و باز کردن دهان: درد شدید ممکن است حرکت فک را سخت کند و حتی بلعیدن را دشوار نماید.
عوارض و خطرات آبسه دندان
اگر آبسه دندان به موقع درمان نشود، می تواند باعث بروز مشکلات جدی در دهان و بدن شود. چرک و میکروب ها ممکن است از محل عفونت به بافت های اطراف یا حتی به خون منتقل شوند و خطر عفونت گسترده به وجود آید. در این حالت، نه تنها دندان آسیب دیده ممکن است از بین برود، بلکه استخوان فک، سینوس ها و حتی اندام های داخلی بدن نیز درگیر می شوند.
یکی از خطرناک ترین عوارض آبسه، عفونت خونی است که در صورت نادیده گرفتن می تواند جان فرد را تهدید کند. علاوه بر این، عفونت می تواند به غدد لنفاوی گردن و گلو برسد و باعث ورم و درد در آن نواحی شود.
به طور کلی، آبسه دندان مشکلی نیست که خود به خود از بین برود. اگر فرد فقط با دارو درد را کاهش دهد ولی علت اصلی درمان نشود، عفونت دوباره برمی گردد و حتی شدیدتر می شود.
درمان آبسه دندان فوری
آبسه دندان می تواند درد شدید و التهاب ایجاد کند و نیاز به درمان فوری دارد. در شرایطی که امکان مراجعه سریع به دندانپزشک وجود ندارد، استفاده از روش های درمان خانگی عفونت دندان و آبسه می تواند به کاهش علائم کمک کند، اما جایگزین درمان تخصصی نخواهد شد.
شستشو با آب نمک گرم
یک لیوان آب گرم را با نصف قاشق چای خوری نمک مخلوط کنید و چند بار در روز دهان خود را با آن بشویید. آب نمک محیط دهان را ضد عفونی کرده، باکتری ها را کاهش می دهد و به کاهش التهاب کمک می کند.
شستشو با جوش شیرین
نصف قاشق چای خوری جوش شیرین را در کمی آب حل کرده و مانند دهان شویه از آن استفاده کنید. این روش محیط دهان را قلیایی می کند و از رشد میکروب ها جلوگیری می کند، همچنین التهاب را کاهش می دهد.
استفاده از سیر تازه
سیر دارای خاصیت ضد باکتری قوی است. یک حبه سیر را له کرده و به مدت کوتاه روی ناحیه درد قرار دهید. سیر می تواند میکروب های مضر را کاهش دهد و درد را تسکین دهد. در صورت نیاز می توان سیر را با مقدار کمی عسل مخلوط کرد تا اثرگذاری آن راحت تر باشد.
مصرف چای کیسه ای گرم
چای سیاه دارای ترکیبات ضد التهابی و قابض است. یک چای کیسه ای مرطوب و گرم را برای چند دقیقه روی محل آبسه قرار دهید. گرما و تانن موجود در چای به کاهش درد و التهاب کمک می کند.
دهان شویه ضد عفونی کننده خانگی
می توان از دهان شویه خانگی با ترکیب آب و کمی نمک یا گیاهان ضد میکروب استفاده کرد. دهان شویه به تمیز شدن دهان، کاهش باکتری ها و کاهش التهاب کمک می کند و می تواند درد را موقتاً تسکین دهد.
استفاده از عسل طبیعی
عسل طبیعی خواص ضد باکتری و التیام بخشی دارد. مقداری عسل روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید یا مستقیماً بخورید. این روش می تواند رشد باکتری ها را کاهش داده و به تسکین التهاب کمک کند.
نحوه تخلیه آبسه دندان در خانه
هیچ روش خانگی یا استفاده از سوزن یا وسایل نوک تیز برای باز کردن آبسه در خانه امن نیست و می تواند باعث ورود عفونت به جریان خون و مشکلات جدی سلامت شود.
- دندانپزشک ابتدا با معاینه بالینی و در صورت نیاز با عکس رادیوگرافی محل دقیق آبسه و شدت آن را مشخص می کند تا برنامه درمانی مناسب تعیین شود.
- ناحیه اطراف دندان و لثه با داروی بی حسی موضعی بی حس می شود تا بیمار در طول فرآیند تخلیه درد احساس نکند.
- دندانپزشک با ابزار تخصصی برش کوچکی در لثه یا دندان ایجاد می کند تا چرک جمع شده آزاد شود و بافت سالم اطراف آسیب نبیند.
- چرک داخل آبسه به آرامی خارج می شود و با گاز استریل یا مکش مخصوص جمع آوری می گردد تا عفونت کنترل شود.
- محل تخلیه با محلول ضد عفونی کننده شسته می شود تا باقی مانده میکروب ها از بین برود و التهاب کاهش یابد.
- در بسیاری از موارد دندانپزشک درمان ریشه یا داروی آنتی بیوتیک تجویز می کند تا عفونت کاملاً برطرف شود و در صورت آسیب شدید ممکن است دندان کشیده شود.
- بعد از تخلیه بیمار باید دهان خود را تمیز نگه دارد، مسواک زدن آرام انجام دهد و از خوردن غذاهای سفت یا داغ خودداری کند. داروها و دهان شویه ضدعفونی کننده طبق دستور مصرف شوند تا از بازگشت عفونت جلوگیری شود.
آبسه دندان بعد از چند روز خوب میشود؟
زمان بهبود آبسه دندان بستگی به شدت عفونت و روش درمان دارد. اگر به دندانپزشک مراجعه شود و چرک تخلیه گردد و درمان ریشه یا آنتی بیوتیک انجام شود، معمولاً درد و التهاب ظرف چند روز کاهش می یابد و حدود یک هفته علائم به طور کامل فروکش می کنند. در صورتی که درمان نشود، آبسه نه تنها خودبه خود خوب نمی شود بلکه ممکن است گسترش یابد و مشکلات جدی ایجاد کند.
جلوگیری از آبسه دندان چگونه است؟
راه های جلوگیری از رفع بوی دهان و آبسه دندان تا حدود زیادی مشابه یکدیگر است که در این بخش به بررسی این موارد می پردازیم:
رعایت بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن حداقل دو بار در روز و استفاده از نخ دندان باعث پاک شدن باقی مانده غذا و باکتری ها می شود. برای مثال، بعد از خوردن غذاهای شیرین مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان می تواند از پوسیدگی و عفونت جلوگیری کند.
معاینه منظم دندانپزشکی
بازدید های دوره ای هر شش ماه یک بار به شناسایی پوسیدگی ها و مشکلات لثه قبل از پیشرفت آنها کمک می کند. برای مثال، دندانپزشک می تواند پوسیدگی کوچک را پر کند و مانع از ایجاد آبسه شود.
کنترل مصرف شیرینی و مواد قندی
خوردن زیاد شیرینی، شکلات و نوشابه باعث رشد باکتری ها در دهان و پوسیدگی دندان می شود. برای مثال، مصرف میوه به جای شیرینی های صنعتی می تواند از تجمع باکتری ها جلوگیری کند.
استفاده از فلوراید و دهان شویه ضد باکتری
استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید و دهان شویه ضد باکتری به تقویت مینای دندان و کاهش رشد میکروب ها کمک می کند. برای مثال، یک دهان شویه حاوی فلوراید بعد از مسواک می تواند ریسک پوسیدگی و آبسه را پایین بیاورد.
پرهیز از ضربه و فشار به دندان ها
ضربه یا ترک دندان می تواند مسیر ورود باکتری ها را به پالپ دندان باز کند. برای مثال، هنگام ورزش هایی مانند فوتبال یا بوکس استفاده از محافظ دندان باعث کاهش خطر آبسه می شود.
سخن آخر
برای مراقبت از دندان و پیشگیری از مشکلاتی مانند آبسه، رعایت بهداشت دهان و استفاده از ابزارهای مناسب بسیار اهمیت دارد. انتخاب مسواک با کیفیت، دهان شویه ضد باکتری و سایر محصولات مراقبتی می تواند نقش زیادی در سلامت دندان ها و لثه داشته باشد و از درد و عفونت های شدید جلوگیری کند. با استفاده از کد تخفیف روژا می توانید این محصولات را با قیمت مناسب تهیه کنید و سلامت دهان خود را تضمین نمایید. همین حالا روی لینک کد تخفیف روژا کلیک کنید و با خریدی ارزان، دندان های سالم و لبخندی زیبا داشته باشید.
سوالات متداول
آیا آبسه دندان درد دارد؟
بله، آبسه دندان با درد شدید و مداوم همراه است که ممکن است به فک، گوش یا گردن منتشر شود. این درد معمولاً ضربان دار است و با فشار یا جویدن تشدید می شود.
آیا آبسه دندان باعث تب می شود؟
بله، عفونت آبسه می تواند باعث تب، سردرد و احساس ضعف عمومی بدن شود. این علائم نشان دهنده گسترش عفونت در بدن هستند و باید سریع درمان شود.
آیا آبسه دندان باید تخلیه شود؟
بله، تخلیه تخصصی توسط دندانپزشک ضروری است تا چرک جمع شده خارج شود و از انتشار عفونت جلوگیری شود. درمان بدون تخلیه تنها درد را موقتاً کاهش می دهد و مشکل را رفع نمی کند.
آیا آبسه دندان کودک خطرناک است؟
بله، آبسه در کودکان سریعتر پیشرفت می کند و می تواند باعث عفونت خون یا آسیب به بافت های اطراف شود. هر گونه تورم شدید یا تب در کودک باید فورا توسط دندانپزشک بررسی شود.
چگونه آبسه دندان را بترکانیم؟
هرگونه فشار دادن، سوراخ کردن یا بیرون کشیدن چرک در خانه می تواند عفونت را گسترش دهد و باعث مشکلات شدید برای فک، خون و حتی مغز شود.
بهترین آنتی بیوتیک برای آبسه دندان چیست؟
آنتی بیوتیک مناسب توسط دندانپزشک تجویز می شود و معمولا آموکسی سیلین یا مترونیدازول برای کنترل عفونت و جلوگیری از گسترش آن استفاده می شود.
مطالب مرتبط
جدیدترین پست ها
آبسه دندان چیست؟ علائم و خطرات | درمان فوری و نحوه تخلیه
آبسه دندان یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است که می تواند درد شدید و تورم ایجاد کند و زندگی روزمره را مختل نماید. این عفونت…
