زرگنده

زرگنده یکی از محله‌های قدیمی و شمالی تهران که در منطقه سه در جنوب تجریش و غرب قلهک واقع شده و به بزرگراه صدر از شمال، خیابان شریعتی از شرق، خیابان ظفر (دستگردی) از جنوب و بزرگراه مدرس از سمت غرب محدود شده است. در گذشته زرگنده روستای کوچکی از توابع شمیران بوده که از شمال به تجریش، از جنوب به قلهک و داوودیه، از شرق به جاده قدیم شمیران و از غرب به تپه‌های الهیه منتهی می‌شده است. روستای حسن‌آباد نیز در جنوب آن قرار داشته است. به همین دلیل بعضاً در حال حاضر محله را حسن‌آباد زرگنده نیز می‌نامند.

زرگنده دو بخش بالا و پایین داشته که بخش بالا تپه بوده و محل ییلاق عشایر در تابستان که به طور کاملاً سنتی در آن زندگی می‌کردند. محل فعلی آن در حدود بزرگراه صدر واقع می‌شود. واژه زرگنده از دو بخش زر و آگنده، به معنای لبریز یا انباشته از طلا تشکیل شده است. وجه تسمیه آن به کشف سکه و کوزه‌های با ارزش در تپه‌های این منطقه بر می‌گردد. از بناهای مهم زرگنده بارگاه امام زاده اسماعیل (ع)، کارخانه رنگ‌سازی سابق و باغ ییلاقی سفارت روسیه است. روس‌ها در زرگنده مانند انگلیسی‌ها در قلهک امتیازات و اختیاراتی داشتند که بعدها به طور کلی سلب شد. زرگنده زمین کشاورزی نداشته و اغلب باغ‌های چنار، بید، افرا و به ندرت میوه در آن وجود داشته که به نظر می‌رسد دلیل آن نوع زمین و کمبود آب باشد. در دوره پهلوی ساخت و ساز در اطراف امام زاده صورت گرفت و به مرور محله گسترش یافت. در حال حاضر بر خلاف اکثر محله‌های منطقه سه، بافت فرسوده فیزیکی (معابر و ساختمان‌ها) و بافت فقیرنشین در زرگنده به وفور دیده می‌شود. به همین دلیل کمبود فضاهای خدماتی، فرهنگی، تفریحی و ورزشی در آن به چشم می‌آید. عمده مراکز خدماتی این محله در بخش‌های جدید و حاشیه آن و در خیابان‌های اصلی قرار دارد. به طور مثال یک کافه رستوران در خیابان شریعتی به نام فرش پاستا شریعتی که از پیشنهادات ویژه تخفیفان است. همچنین موسسه آریا آپدیت برای کسانی که به دنبال دوره‌های آموزشی راهکارهای تجاری واقتصادی و بازار کار هستند، مناسب است. دسترسی به محله زرگنده از طریق مترو در ایستگاه قلهک و ایستگاه صدر امکان‌پذیر است.