پل خواجو اصفهان | شکوه معماری دوران صفوی با عجایبی مرموز

اگر به دنبال سفری به قلب تاریخ و هنر ایران هستید، جاهای دیدنی اصفهان شما را به دنیایی از معماری باشکوه و مناظر خیره کننده دعوت می کند. در میان این شاهکارها، پل خواجو نه تنها پلی بر فراز زاینده رود است، بلکه جلوه ای بی نظیر از مهارت معماران صفوی را به نمایش می گذارد. قدم زدن روی این پل تاریخی و تماشای غروب آفتاب روی آب های آرام رودخانه، تجربه ای فراموش نشدنی برای هر گردشگری خواهد بود.

برای کشف تمام رازها و شگفتی های پل خواجو و آشنایی با تاریخچه، معماری و نکات جالب پیرامون آن، ادامه مقاله را بخوانید و سفری جذاب را به قلب اصفهان آغاز کنید.

پل خواجو کجاست؟

در بخش شرقی شهر اصفهان پلی تاریخی و تماشایی روی زاینده رود ساخته شده که پل خواجو نام دارد. این پل خیابان چهارباغ خواجو را به خیابان کمال الدین اسماعیل پیوند می ‌دهد و در میان بافت قدیمی شهر جای گرفته است. پل خواجو یکی از سازه های شناخته شده اصفهان است که در نزدیکی سی و سه پل قرار دارد و فاصله میان این دو پل حدود ۱۸۰۰ متر است.

طول پل خواجو به ۱۳۳ متر می ‌رسد و پهنای آن نزدیک به ۱۲ متر است. در بخش بالایی آن مسیر پیاده رویی به عرض حدود ۷ متر ساخته شده که مردم می‌توانند هنگام غروب روی آن قدم بزنند و منظره آرام زاینده رود را تماشا کنند. این چشم انداز زیبا در کنار معماری اصیل پل باعث شده خواجو به یکی از محبوب ترین نقاط اصفهان برای گردشگران تبدیل شود.

آدرس پل خواجو اصفهان

انتهای جنوبی چهارباغ خواجو – انتهای شرقی خیابان کمال الدین اسماعیل اصفهانی

تاریخچه پل خواجو اصفهان

پل خواجو یکی از برجسته ترین آثار دوران صفوی است که در سال ۱۰۶۰ هجری قمری به فرمان شاه عباس دوم ساخته شد. پیش از احداث این پل، پلی به نام حسن بیک در همین محل وجود داشت که به دوران تیموری برمی‌گشت. شاه عباس دوم پس از تخریب آن، سازه ای تازه و باشکوه را بنا کرد که امروزه با نام پل خواجو شناخته می‌ شود.

این پل تاریخی با ۱۳۳ متر طول و ۱۲ متر عرض، دارای ۲۳ پایه مستحکم است. در میانه آن بنایی زیبا با نام بیگلربیگی دیده می‌شود که دارای طاق هایی چشم نواز و تزیینات ظریف است. این بخش ویژه به فرمان شاه عباس برای اقامت و تفریح خاندان سلطنتی در نظر گرفته شده بود و جلوه ای از هنر معماری ایرانی در دوره صفویه را به نمایش می ‌گذارد.

نامگذاری های پل خواجو در زطول تاریخ

در طول تاریخ، این پل با نام های گوناگونی شناخته شده است؛ از جمله تیموری، شاهی، بابا رکن الدین، حسن بیک، حسن آباد، شیراز، گبرها و خواجه. هر یک از این نام ها دلیل و پیشینه خاصی دارند. عنوان تیموری به سبب وجود پلی قدیمی در همین محل در زمان تیمور به آن داده شد و لقب شاهی به دلیل ساخت پل به دستور شاه عباس دوم انتخاب گردید.

نام بابا رکن الدین از قرار گرفتن پل در مسیر آرامگاه این عارف گرفته شده و عنوان حسن بیک به دوران حکومت حسن بیک ترکمان بر می ‌گردد. برخی نیز با توجه به نام پیشین محله یعنی حسن آباد، این پل را حسن آباد می‌ نامیدند. از سوی دیگر، چون پل در مسیر جاده اصفهان به شیراز قرار داشته و مسافران شیرازی از آن عبور می ‌کردند، نام شیراز نیز برایش به کار می ‌رفت.

همچنین در دوره ای که زرتشتیان از این مسیر برای رفت و آمد به محل زندگی خود استفاده می ‌کردند، به آن پل گبرها می ‌گفتند. نام خواجه نیز اشاره ای به مقام و عنوان بزرگان صفوی دارد. با این حال، دلیل اصلی نامگذاری نهایی آن، موقعیت پل در محله خواجو بوده که تا امروز نیز با همین نام شناخته می ‌شود.

برای مطالعه بیشتر: تالاب گمیشان بندر ترکمن

معمار پل خواجو کیست؟

سازنده این اثر باشکوه استاد حسین، معمار نامدار اصفهانی است. برخلاف معمول که سازندگان پل ها ترجیح می دهند بنا را روی باریک ترین قسمت رودخانه ایجاد کنند، پل خواجو درست در پهن ترین بخش زاینده رود ساخته شده است. علت این انتخاب، بهره گیری از بستری کم عمق و آرام در آن نقطه بوده تا استحکام و پایداری پل افزایش یابد.

برای مطالعه بیشتر: بهترین هتل های اصفهان

عجایب پل خواجو اصفهان

عجایب پل خواجو تنها در ظاهر چشمگیر آن خلاصه نمی شود، بلکه در دل این سازه تاریخی شگفتی هایی نهفته است که نشان از نبوغ معماران ایرانی دارد. در نگاه اول شاید با پلی ساده روبه رو باشید، اما کافی است کمی دقت کنید تا بفهمید با یکی از شاهکارهای معماری جهان سروکار دارید.

پایه های این پل روی بستر سنگی زاینده رود ساخته شده اند تا فشار جریان آب آسیبی به سازه نرساند. اطراف پایه ها نیز با سنگفرش مستحکم پوشانده شده تا نیروی آب هنگام عبور کاهش یابد. این دقت در طراحی تنها بخشی از ویژگی های حیرت انگیز پل خواجو است.

اگر از بالا به پل نگاه کنید، شکل یک عقاب بزرگ را خواهید دید. بنای میانی پل همانند سر عقاب و دو سوی شرقی و غربی آن شبیه بال های باز عقاب است. این تقارن و تناسب دقیق در طراحی، از رازهای جذاب معماری این پل محسوب می شود.

در دو انتهای پل مجسمه های شیر سنگی دیده می شود که تنها نقش تزیینی ندارند. گفته می شود زمانی که از زاویه خاصی به یکی از آنها نگاه کنید، درخشش چشم شیر دیگر را خواهید دید، هرچند امروزه یکی از چشمان این مجسمه ها از بین رفته است.

شگفتی دیگر پل در بخش زیرین آن پنهان است. اگر هنگام ورود به دهانه پایین پل زاویه دیدتان را درست تنظیم کنید، میان دو سقف منحنی شکلی شبیه شمع های روشن دیده می شود. همین ویژگی باعث شده به آن «شمع های سنگی پل خواجو» بگویند.

اما شاید جالب ترین راز پل خواجو در مصالح آن نهفته باشد. ملاتی که برای ساخت این پل استفاده شده، برخلاف انتظار، در تماس با آب استحکام بیشتری پیدا می کند. همین ترکیب منحصر به فرد باعث شده این سازه عظیم قرن ها در برابر فشار آب و تغییرات جوی دوام بیاورد و همچنان استوار بماند.

برای مطالعه بیشتر: تالاب انزلی

سنگ قبرهای پل خواجو از کجا آمده اند؟

در سال ۱۳۸۸ شمسی، گروهی از سنگ قبرهای منحصر به فرد در محدوده پل خواجو کشف شدند که با هنر حجاری ظریف و دقیق طراحی شده بودند. آنچه این سنگ قبرها را متفاوت و شگفت انگیز کرده، نشانه ها و علامت های مرموزی است که روی سطح آن ها حک شده و توجه پژوهشگران و باستان شناسان را جلب کرده است. برخی از این سنگ قبرها به دلیل ارزش تاریخی و نگهداری بهتر، به موزه سنگ تخت فولاد منتقل شده اند تا حفاظت و نمایش داده شوند.

جاهای دیدنی اطراف پل خواجو

استان اصفهان پر از جاذبه های دیدنی است و پس از بازدید از پل خواجو می توان به راحتی به سراغ سایر نقاط دیدنی اطراف آن رفت که جزو مهم ترین مکان های گردشگری شهر به شمار می روند. از جمله این مکان ها می توان به سی و سه پل، باغ گل های اصفهان، میدان نقش جهان، عمارت های تاریخی اطراف پل، کاخ هشت بهشت و چهل ستون اشاره کرد.

میدان نقش جهان یکی از وسیع ترین میدان های جهان است و به عنوان یکی از آثار برجسته ایران، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. در این میدان دیدنی های متعددی وجود دارد که هر کدام به نوعی نمایانگر تاریخ و هنر ایران هستند. کاخ عالی قاپو محل حکومتی شاه عباس اول، مسجد شیخ لطف الله، مسجد امام و سردر بازار قیصریه از مهم ترین جاذبه های این میدان محسوب می شوند و تجربه بازدید از آن ها فرصتی منحصر به فرد برای آشنایی با فرهنگ و معماری اصیل اصفهان فراهم می کند.

سخن آخر

پس از گشت و گذار در زیبایی های تاریخی و معماری اصفهان، بهترین راه برای ادامه تجربه شما اقامت راحت و دلپذیر در این شهر است. با استفاده از کد تخفیف اتاقک که توسط تخفیفان ارائه شده، می توانید اقامتگاه های متنوع اصفهان را با تخفیف ویژه رزرو کنید و سفری به یادماندنی و مقرون به صرفه داشته باشید. این فرصت به شما امکان می دهد پس از بازدید از پل خواجو، سی و سه پل، میدان نقش جهان و سایر جاذبه ها، در فضایی آرام و با امکانات مناسب استراحت کنید و خاطرات خود از اصفهان را کامل کنید.

سوالات متداول

پل خواجو در کدام شهر است؟

پل خواجو در شهر اصفهان قرار دارد و از معروف ترین آثار تاریخی و گردشگری این شهر محسوب می شود.

داستان گنج زیر پل خواجو چیست؟

برخی افسانه ها و روایت های محلی از وجود گنج و اشیای با ارزش زیر پل خواجو حکایت می کنند. این داستان بیشتر در قالب روایت های مردمی و تاریخی نقل شده و تاکنون شواهد قطعی برای آن ارائه نشده است.

تفاوت پل خواجو و سی و سه پل چیست؟

پل خواجو با معماری منحصر به فرد و ترکیبی از فضاهای باز و سرپوشیده، کاشی کاری های رنگارنگ و نقاشی های دقیق، خود را از سایر پل های زاینده رود و حتی سی و سه پل متمایز می کند. علاوه بر زیبایی، این سازه تاریخی توانسته نقش عملی مهمی نیز ایفا کند.

زمانی که پل به عنوان سد عمل می کرد، پشت آن دریاچه ای طبیعی شکل می گرفت که چشم انداز جذابی به وجود می آورد و مردم می توانستند روی آن قایق سواری کنند. در فصل تابستان نیز که آب رودخانه کاهش می یافت، از آب ذخیره شده در این سد برای آبیاری زمین های کشاورزی پایین دست استفاده می کردند.

آیا پل خواجو آب دارد؟

در حال حاضر جریان دائمی آب پشت پل خواجو وجود ندارد، اما در زمان ساخت و استفاده از آن به عنوان سد، پشت پل دریاچه ای شکل می گرفت و آب برای آبیاری زمین ها و پر کردن چاه ها به کار گرفته می شد.

پل خواجو چند سال قدمت دارد؟

پل خواجو در سال ۱۰۶۰ هجری قمری به دستور شاه عباس دوم صفوی ساخته شده است و بیش از ۴۰۰ سال قدمت تاریخی دارد.

فاصله پل خواجو تا میدان نقش جهان چقدر است؟

فاصله پل خواجو تا میدان نقش جهان حدود ۲ کیلومتر است و می توان در یک مسیر کوتاه این دو جاذبه تاریخی اصفهان را بازدید کرد.