اگزما یک بیماری پوستی التهابی و مزمن است که با علائمی مانند خشکی، خارش، قرمزی، پوسته ریزی و گاهی ترک خوردگی پوست همراه است. این بیماری می تواند در هر قسمتی از بدن ظاهر شود، اما مناطق حساس مانند صورت، به ویژه اطراف چشم، بیشتر در معرض ابتلا هستند. اگزما معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، اختلال در سد پوستی واکنش های ایمنی و محرک های محیطی ایجاد می شود. گاها لازم می شود برای درمان اگزمای دور چشم به مراکز تخصصی پوست تهران مراجعه کنید ولی در این مقاله قصد داریم شما را با علل ایجاد این عارضه و درمان های خانگی آن بیشتر اشنا کنیم تا در صورت داشتن اگزمای غیر حاد بتوانید در منزل خود را درمان کنید.
سرفصل‌ها
اگزما دور چشم چیست؟
اگزما دور چشم به التهاب و تحریک پوست ناحیه اطراف چشم (پلک ها، زیر چشم و گوشه چشم) اطلاق می شود که با علائمی مانند قرمزی، خارش شدید، پوسته های ریز، تورم و گاهی ترشح مایع شفاف همراه است. پوست این ناحیه بسیار نازک و حساس است، بنابراین نسبت به سایر مناطق بدن، بیشتر مستعد واکنش های آلرژیک یا تحریک پذیری ناشی از اگزماست. این نوع اگزما می تواند به صورت دوره ای تشدید شود و در صورت عدم درمان مناسب، باعث ایجاد چین های پوستی یا تغییر رنگ دائمی پوست گردد.
برای مطالعه بیشتر: تزریق فیلر زیر چشم
دلیل اگزما دور چشم
دلایل اگزما دور چشم مشابه سایر انواع اگزما است، اما به دلیل حساسیت بالای پوست این ناحیه، عوامل محرک می توانند اثر شدید تری داشته باشند. علل اصلی شامل موارد زیر است:
- آلرژن ها: مواد آلرژی زا مانند گرده گیاهان، موی حیوانات، مواد آرایشی (مثل ریمل یا کرم دور چشم) و عطرها.
- محیط خشک: هوای سرد، باد یا استفاده از محصولات بهداشتی قوی که چربی طبیعی پوست را از بین می برند.
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی اگزما، آسم یا تب یونجه.
- اختلال در سد پوستی: ناتوانی پوست در حفظ رطوبت که منجر به خشکی و التهاب می شود.
- استرس و اضطراب: استرس می تواند سیستم ایمنی را تحریک کرده و علائم اگزما را تشدید کند.
- محصولات مراقبت پوستی: استفاده از محصولات حاوی الکل، پارابن یا سولفات.
برای مطالعه بیشتر: میکرودرم چیست
علت اگزما دور چشم نوزاد
در نوزادان، اگزما دور چشم اغلب به دلیل حساسیت پوستی شدید و سیستم ایمنی نا بالغ رخ می دهد. نوزادان مبتلا به درماتیت آتوپیک (نوع شایع اگزما) معمولاً پوستی بسیار خشک و مستعد التهاب دارند. عوامل محرک در نوزادان شامل موارد زیر است:
- باقیمانده مواد شوینده روی لباس یا ملحفه های نوزاد.
- حساسیت به شیر گاو، تخم مرغ یا سایر مواد غذایی که از طریق شیر مادر منتقل می شود.
- گرد و غبار، کنه ها یا دود سیگار.
- تماس دست های آلوده نوزاد با پوست حساس دور چشم.
- پوشاندن بیش از حد نوزاد یا استفاده از کلاه های تنگ.
برای مطالعه بیشتر: سیاهی زیر چشم در زنان و کودکان
انواع اگزمای دور چشم
در این بخش به معرفی انواع اگزما دور چشم می پردازیم:
درماتیت آتوپیک
شایع ترین نوع اگزما که معمولاً ریشه ژنتیکی دارد و با خارش شدید و دوره های تشدید علائم همراه است.
درماتیت تماسی
ناشی از تماس مستقیم پوست با مواد محرک (مثل لوازم آرایشی، عینک یا قطره های چشمی). این نوع خود به دو دسته تقسیم مشود:
- تحریکی: واکنش به مواد شیمیایی قوی.
- آلرژیک: واکنش سیستم ایمنی به آلرژن ها.
درماتیت سبورئیک
نوعی اگزما که با پوسته های چرب و زر درنگ همراه است و اغلب در افراد با پوست چرب دیده می شود.
اگزمای نومولار
با لکه های گرد و خارش دار همراه است و ممکن است در اثر عفونت های باکتریایی تشدید شود.
چگونه اگزمای دور چشم را تشخیص دهیم؟
تشخیص اگزمای دور چشم معمولاً توسط متخصص پوست یا پزشک عمومی انجام می شود. ابتدا پزشک سابقه پزشکی بیمار (مانند آلرژی ها یا سابقه خانوادگی اگزما) را بررسی می کند. سپس معاینه فیزیکی برای مشاهده علائمی مانند قرمزی، پوسته ریزی یا تورم انجام می شود. در موارد مشکوک به آلرژی، ممکن است تست پچ (Patch Test) برای شناسایی مواد آلرژی زا توصیه شود. گاهی نیز نمونه برداری از پوست برای رد بیماری های مشابه مانند پسوری ازیس یا عفونت های قارچی انجام می گیرد.
درمان اگزما دور چشم
درمان اگزما دور چشم نیازمند رویکردی ملایم و دقیق است، زیرا پوست این ناحیه بسیار حساس است. ابتدا باید از محصولات تحریک کننده اجتناب و پوست را هیدراته نگه داشت. پزشکان معمولاً کرم های استروئیدی با قدرت پایین (مانند هیدروکورتیزون ۱٪) را برای کاهش التهاب تجویز می کنند، اما استفاده طولانی مدت از این کرم ها به دلیل عوارضی مانند نازکی پوست یا گلوکوم باید تحت نظارت باشد.
در موارد مقاوم، دارو های مهار کننده کلسینورین (مانند تاکرولیموس یا پیمکرولیموس) توصیه می شوند که بدون عوارض استروئیدی، التهاب را کنترل می کنند. آنتی هیستامین های خوراکی نیز برای کاهش خارش مفیدند. در صورت وجود عفونت ثانویه، آنتی بیوتیک های موضعی یا خوراکی تجویز می شود.
درمان خانگی اگزمای دور چشم
برای کنترل علائم اگزما دور چشم در خانه، اولین قدم پرهیز از محرک های شناخته شده مانند لوازم آرایشی معطر، مواد شوینده قوی و گرد و غبار است. استفاده از کمپرس سرد (مانند حوله مرطوب خنک) می تواند خارش و تورم را کاهش دهد. مرطوب کننده های بدون عطر و هیپوآلرژنیک مانند وازلین یا کرم های حاوی سرامید، باید بلافاصله پس از شستشوی صورت استفاده شوند تا رطوبت پوست حفظ شود.
شستشوی ناحیه با آب ولرم و پرهیز از آب داغ نیز ضروری است. برخی افراد با استفاده از جو دوسر کلوئیدی (مخلوط جو دوسر آسیاب شده با آب) به عنوان ماسک، التهاب را تسکین می دهند. همچنین، افزایش رطوبت هوا با دستگاه بخور و مصرف آب کافی به بهبود خشکی پوست کمک می کند.
درمان اگزمای دور چشم با طب سنتی
در طب سنتی، استفاده از مواد طبیعی برای تسکین التهاب و بازسازی پوست توصیه می شود. روغن نارگیل به عنوان مرطوب کننده ای طبیعی و ضد التهاب، می تواند روی ناحیه مبتلا مالیده شود. ژل آلوئه ورا نیز به دلیل خواص خنک کننده و التیام بخش، برای کاهش قرمزی و خارش مفید است.
چای سرد بابونه یا کمپرس آن (با استفاده از چای کیسه ای بابونه) به عنوان ضد التهاب طبیعی استفاده می شود. برخی افراد از عسل خام به عنوان ماسک استفاده می کنند، زیرا عسل خاصیت ضد باکتریایی و مرطوب کنندگی دارد. همچنین، مصرف مکمل های حاوی امگا-۳ (مانند روغن ماهی) یا پروبیوتیک ها در رژیم غذایی، ممکن است به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک کند. با این حال، قبل از استفاده از هر روش سنتی، مشورت با پزشک ضروری است.
بهترین پماد برای اگزمای دور چشم
انتخاب پماد مناسب برای اگزما دور چشم به شدت علائم و نظر پزشک بستگی دارد.
- پماد هیدروکورتیزون ۱٪ به عنوان یک کورتیکواستروئید ملایم، برای کاهش التهاب و خارش در مراحل اولیه توصیه می شود.
- پماد های غیر استروئیدی مانند تاکرولیموس (Protopic) یا پیمکرولیموس (Elidel) نیز گزینه های ایمن تری برای استفاده طولانی مدت هستند.
- پماد های حاوی سرامید (مانند CeraVe) یا وازلین خالص (پترولاتوم) به عنوان مرطوب کننده های قوی، سد پوستی را تقویت می کنند.
- در مواردی که پوست ترک خورده یا عفونی شده، پماد های آنتی بیوتیکی مانند موپیروسین (Bactroban) ممکن است تجویز شود.
برای مطالعه بیشتر: خشکی دور چشم نشانه چیست
بهترین کرم برای اگزمای دور چشم
کرم های مناسب اگزما دور چشم باید فاقد عطر، الکل و مواد تحریک کننده باشند. کرم های ترمیم کننده سد پوستی مانند CeraVe Moisturizing Cream یا Eucerin AtopiControl با ترکیباتی مانند سرامید و اسید هیالورونیک، خشکی را کاهش می دهند. کرمهای حاوی اوسرین (ماده فعال در Eucerin) یا کرم های حاوی اکسید زینک نیز برای محافظت از پوست حساس مفیدند.
کرم های ضد خارش حاوی منتول یا کالامین نیز می توانند برای تسکین موقت استفاده شوند، اما باید از تماس مستقیم با چشم اجتناب کرد. برای موارد شدید، کرم های تجویزی مانند کورتیکو استروئید های ضعیف یا مهار کننده های کلسینورین (مثل Elidel) توسط پزشک توصیه می شوند.
سخن آخر
درمان اگزما در منزل کار آسانی است ولی باید همیشه قبل از استفاده از هرگونه پماد یا کرم جدید، تست حساسیت روی بخش کوچکی از پوست انجام دهید و از مالیدن محصول به داخل چشم خود داری کنید. در صورت تشدید علائم یا عدم بهبودی پس از یک هفته، حتماً به متخصص پوست مراجعه نمایید. برای تهیه بهترین کرم و پماد های درمان اگزمای دور چشم می توانید به صفحه کد تخفیف خانومی مراجعه نمایید تا با تخفیف ویژه، به لیست کاملی از این محصولات دسترسی داشته باشید.
سوالات متداول
آیا اگزما دور چشم مسری است؟
خیر، اگزما یک بیماری غیر مسری است و از طریق تماس پوستی منتقل نمی شود.
آیا استفاده از کرم های استروئیدی برای دور چشم بی خطر است؟
کرم های استروئیدی با قدرت پایین (مثل هیدروکورتیزون ۱٪) می توانند تحت نظر پزشک استفاده شوند، اما مصرف طولانی مدت یا کرم های قوی ممکن است باعث نازکی پوست یا گلو کوم شود.
آیا اگزما دور چشم به طور کامل درمان می شود؟
اگزما یک بیماری مزمن است، اما با مدیریت صحیح (اجتناب از محرک ها، مرطوب کننده ها و داروها) میتوان علائم را کنترل و دوره های تشدید را کاهش داد.
آیا رژیم غذایی بر اگزما دور چشم تأثیر دارد؟
در برخی افراد، مصرف مواد آلرژی زا مانند مغز ها، لبنیات یا گلوتن ممکن است علائم را تشدید کند. شناسایی و حذف این مواد از رژیم غذایی می تواند در درمان اگزمای دور چشم کمک کننده باشد.
آیا کمپرس سرد برای کاهش خارش دور چشم مفید است؟
بله، استفاده از کمپرس سرد یا حوله مرطوب خنک می تواند التهاب و خارش را موقتاً کاهش دهد.
مطالب مرتبط
جدیدترین پست ها
فیلم های بتمن به ترتیب از اولین فیلم در ۱۹۴۳ تا بتمن ۲۰۲۵
اگر به دنیای ابر قهرمانان علاقه مند باشید حداقل یکبار هم که شده نام بتمن را شنیده اید. شخصیتی که شاید عده ی زیادی فیلم های بتمن…
