انواع قهوه | شکل و تفاوت انواع دان قهوه + میزان کافئین

اگر عاشق انواع قهوه هستید و دوست دارید طعم و عطر هر فنجان را بهتر بشناسید، این مقاله برای شما نگارش شده است. قبلا در مقاله‌ ای کامل درباره انواع قهوه در کافی شاپ صحبت کردیم و حالا می‌ خواهیم شما را با دنیای گسترده انواع دانه قهوه و نوشیدنی‌ های خانگی آشنا کنیم. از طعم ملایم عربیکا گرفته تا تلخی روبوستا و خاص بودن لیبریکا و اکسلسا، هر نوع قهوه تجربه‌ ای متفاوت برای شما رقم می‌ زند. برای شناخت کامل و انتخاب بهترین نوع  قهوه برای خود، ادامه مقاله را از دست ندهید.

قهوه اصل از چیست؟

قهوه اصل از دانه های میوه گیاهی به نام درخت قهوه (Coffee Tree) به دست می آید. این گیاه بومی مناطق گرمسیری است و بیشتر در کشورهایی مانند برزیل، اتیوپی، کلمبیا و ویتنام کشت می شود. میوه درخت قهوه شبیه گیلاس است و داخل آن دو دانه وجود دارد که پس از برداشت، خشک شدن و برشته شدن (روست)، به همان دانه های قهوه ای رنگی تبدیل می شوند که برای تهیه انواع نوشیدنی قهوه از آن ها استفاده می شود.

تفاوت قهوه اصل با نوع تقلبی در کیفیت دانه، تازگی، نوع فرآوری و درصد خلوص آن است. قهوه اصل معمولا عطر قوی، طعم متعادل و بافت روغنی ملایمی دارد و پس از آسیاب و دم آوری، کف یا کرمای طبیعی تولید می کند.

دان قهوه چیست؟

دان قهوه همان بذر یا هسته داخل میوه گیاه قهوه است که پس از فرآوری و برشته شدن، برای دم کردن نوشیدنی قهوه استفاده می شود. این دانه ها در حالت طبیعی سبز رنگ هستند و هیچ بویی شبیه قهوه ندارند. زمانی که در فرآیند برشته سازی قرار می گیرند، رنگشان به قهوه ای روشن یا تیره تغییر می کند و رایحه و طعم اصلی قهوه در این مرحله شکل می گیرد.

دانه قهوه از دو بخش اصلی تشکیل شده است: بخش داخلی یا مغز که حاوی ترکیبات معطر و کافئین است و پوسته نازکی که آن را می پوشاند. نوع دانه (عربیکا، روبوستا و…)، منطقه کشت و میزان برشتگی هر کدام باعث تفاوت در طعم، عطر و میزان کافئین قهوه نهایی می شود.

برای مطالعه بیشتر: بهترین رستوران های بوشهر 

انواع دانه قهوه

در دنیای قهوه، چهار نوع دانه اصلی وجود دارد که هر کدام عطر، طعم، میزان کافئین و ویژگی های متفاوتی دارند. شناخت این انواع به شما کمک می کند انتخاب دقیق تری متناسب با ذائقه و نیاز خود داشته باشید. در ادامه، چهار نوع اصلی دانه قهوه را به صورت کامل معرفی می کنیم.

قهوه عربیکا (Arabica)

قهوه عربیکا محبوب ترین نوع قهوه در جهان است و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد تولید جهانی قهوه را تشکیل می دهد. این دانه در ارتفاعات بالا و در شرایط آب و هوایی خنک رشد می کند و به همین دلیل طعم آن لطیف، متعادل و همراه با اسیدیته ای دلپذیر است. عربیکا عطرهای متنوعی دارد که از میوه ای و گلی گرفته تا طعم های کاراملی و شکلاتی متغیر است.

میزان کافئین در عربیکا معمولاً بین ۰.۸ تا ۱.۵ درصد است، که باعث می شود گزینه ای ملایم تر برای کسانی باشد که نمی خواهند کافئین زیادی مصرف کنند. این نوع قهوه به دلیل طعم متعادل و رایحه غنی، برای نوشیدنی هایی مثل اسپرسو، قهوه دمی و حتی قهوه سرد بسیار مناسب است. اگر عاشق طعم لطیف و عطر زیاد هستید، عربیکا بهترین انتخاب شما خواهد بود.

قهوه روبوستا (Robusta)

قهوه روبوستا دومین نوع پرمصرف جهان است و بیشتر در مناطق کم ارتفاع و گرمسیری مانند آفریقا و آسیای جنوب شرقی رشد می کند. طعم روبوستا قوی تر، تلخ تر و دارای نت های خاکی و چوبی است. این دانه ها معمولاً کرم ضخیم تری در اسپرسو ایجاد می کنند و همین باعث شده در ترکیب های اسپرسو بسیار محبوب باشند.

درصد کافئین در روبوستا حدود ۱.۸ تا ۳ درصد است، تقریباً دو برابر عربیکا. همین موضوع باعث می شود برای کسانی که به دنبال انرژی و هوشیاری بیشتری هستند، گزینه ای ایده آل باشد. روبوستا همچنین مقاوم تر در برابر آفات و ارزان تر از عربیکا است. اگر طعم قوی، تلخی مشخص و کافئین بالا را دوست دارید، روبوستا انتخاب مناسب شماست.

برای مطالعه بیشتر: انواع پیتزا

قهوه لیبریکا (Liberica)

قهوه لیبریکا نوعی خاص و کمیاب تر است که بیشتر در کشورهای آفریقایی و جنوب شرق آسیا مانند فیلیپین و مالزی کشت می شود. این دانه ها نسبت به عربیکا و روبوستا درشت تر هستند و طعم منحصر به فردی دارند که ترکیبی از رایحه های چوبی، گلی و دودی است. طعم لیبریکا برای برخی خاص و جذاب است و برای برخی دیگر غیرمعمول و تند.

میزان کافئین در لیبریکا حدود ۱.۲ تا ۱.۵ درصد است، یعنی بین عربیکا و روبوستا قرار دارد. این نوع قهوه بیشتر در ترکیبات خاص یا نوشیدنی های قهوه ای ویژه استفاده می شود. اگر به دنبال تجربه ای متفاوت با طعم های عجیب و ماندگار هستید، حتماً لیبریکا را امتحان کنید.

قهوه اکسلسا (Excelsa)

اکسلسا در واقع زیرمجموعه ای از لیبریکا محسوب می شود، اما به دلیل ویژگی های خاصش معمولاً به صورت جداگانه معرفی می شود. این نوع قهوه طعمی بسیار خاص و پیچیده دارد که بین طعم میوه ای و ترش عربیکا و عمق و سنگینی روبوستا قرار می گیرد. اغلب از اکسلسا برای افزایش عمق و عطر ترکیبات قهوه استفاده می شود.

درصد کافئین اکسلسا حدود ۱ تا ۱.۳ درصد است. این دانه معمولاً عطر و طعمی شبیه میوه های خشک و نت های دودی دارد و برای کسانی که به دنبال قهوه ای با طعم غیرتکراری هستند، گزینه ای عالی است. اکسلسا بیشتر در قهوه های تخصصی و ترکیبی استفاده می شود و تجربه ای خاص برای دوستداران واقعی قهوه فراهم می کند.

انواع قهوه ترک

قهوه ترک یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین روش های تهیه قهوه در خاورمیانه و ایران است که طعم غلیظ و عطر شدیدی دارد. دانه قهوه برای این روش باید بسیار ریز آسیاب شود و در ظرفی به نام جزوه (Cezve) با آب و گاهی شکر جوشانده شود تا کف رویی ایجاد گردد. قهوه ترک معمولاً با فنجان های کوچک و بدون صاف کردن سرو می شود.

انواع اصلی قهوه ترک بر اساس میزان شکر و غلظت عبارت اند از:

• ساده (Sade): بدون شکر، طعمی تلخ و خالص دارد.
• مدیوم (Orta): با مقدار کمی شکر برای طعم متعادل تر.
• شیرین (Şekerli): با شکر زیاد، طعم شیرین و ملایم.
• با هل یا دارچین: در ایران و کشورهای عربی محبوب است و عطر قهوه را خاص تر می کند.

کافئین قهوه ترک معمولاً بین ۱ تا ۱.۵ درصد است. این قهوه برای کسانی مناسب است که طعم اصیل و نوشیدن آرام و سنتی را دوست دارند.

برای مطالعه بیشتر: انواع کباب

انواع قهوه تلخ

قهوه تلخ به قهوه ای گفته می شود که بدون هیچ افزودنی مانند شکر، شیر یا خامه سرو می شود. این قهوه می تواند به روش های مختلفی دم شود، اما وجه مشترک همه آنها طعم قوی و تلخی مشخص است.

انواع معروف قهوه تلخ شامل موارد زیر است:

• اسپرسو: قهوه غلیظ و فشرده با کرم روی سطح.
• آمریکانو: اسپرسو رقیق شده با آب داغ، طعمی تلخ تر و حجم بیشتر.
• بلک کافی (Black Coffee): قهوه دمی بدون هیچ افزودنی.
• لانگ بلک (Long Black): مشابه آمریکانو اما ابتدا آب و سپس اسپرسو اضافه می شود تا کرم حفظ شود.

کافئین در قهوه تلخ معمولاً ۱.۵ تا ۲ درصد است و انرژی بالایی دارد. برای کسانی که به دنبال تمرکز، هوشیاری و طعم خالص دانه قهوه هستند، بهترین انتخاب است.

انواع قهوه فوری

قهوه فوری یا نسکافه، از عصاره خشک شده قهوه تهیه می شود و در چند ثانیه آماده مصرف است. این قهوه با افزودن آب داغ یا شیر به پودر آماده می شود و طعمی سبک و ملایم دارد.

انواع پرطرفدار قهوه فوری در بازار عبارت اند از:

• نسکافه کلاسیک: طعم سنتی و کمی تلخ، مناسب برای شروع روز.
• نسکافه گلد (Nescafé Gold): با دانه های برشته ملایم و عطر قوی تر، کیفیت بالاتر.
• ۳ در ۱: ترکیب قهوه فوری، شکر و شیر خشک برای طعم نرم تر.
• علی کافه: بدون شکر یا افزودنی، برای عاشقان قهوه تلخ.

میزان کافئین در قهوه فوری ۰.۵ تا ۱ درصد است. این نوع قهوه سبک، کم کافئین و سریع آماده می شود، مناسب برای افرادی است که می خواهند در زمان کوتاه از طعم قهوه لذت ببرند.

انواع قهوه اسپرسو

قهوه اسپرسو پایه بسیاری از نوشیدنی های معروف قهوه ای مانند کاپوچینو، لاته و موکا است. اسپرسو با عبور آب داغ تحت فشار از پودر قهوه ریز آسیاب شده تهیه می شود و طعمی بسیار قوی و غلیظ دارد.

انواع معروف اسپرسو عبارت اند از:

• ریسترتو (Ristretto): شات کوتاه تر و غلیظ تر از اسپرسو با طعم قوی تر.
• اسپرسو نرمال (Single Shot): حالت استاندارد با طعمی متعادل.
• دوپیو (Doppio): اسپرسوی دبل شات با حجم و انرژی بیشتر.
• لونگو (Lungo): اسپرسوی طولانی تر و رقیق تر که تلخی بیشتری دارد.

کافئین در اسپرسو معمولاً بین ۱.۸ تا ۲.۲ درصد است، اما در هر فنجان کوچک، میزان انرژی بالایی دارد. اسپرسو انتخابی عالی برای کسانی است که دنبال بیداری سریع، تمرکز بالا و طعم قوی هستند.

برای مطالعه بیشتر: انواع برگر

میزان کافئین انواع قهوه

میزان کافئین در قهوه به عوامل زیادی بستگی دارد؛ از جمله نوع دانه (عربیکا یا روبوستا)، روش دم آوری، زمان تماس آب با پودر قهوه و حتی اندازه فنجان. اما به طور میانگین می توان گفت هر نوع قهوه محدوده مشخصی از کافئین دارد. در ادامه، مقدار تقریبی کافئین در انواع رایج قهوه را به صورت دقیق مقایسه کرده ایم.

قهوه اسپرسو

• میزان کافئین: حدود ۶۰ تا ۹۰ میلی گرم در هر شات (۳۰ میلی لیتر)
• درصد کافئین: حدود ۱.۸ تا ۲.۲ درصد

اسپرسو غلیظ ترین نوع قهوه از نظر طعم است، اما چون حجمش کم است، مقدار کلی کافئین آن نسبت به قهوه های بزرگ تر کمتر به نظر می رسد. با این حال در هر جرعه، شدت کافئین بسیار بالاست و اثر سریعی بر هوشیاری دارد.

قهوه ترک

• میزان کافئین: حدود ۵۰ تا ۶۵ میلی گرم در هر فنجان کوچک (۶۰ تا ۷۰ میلی لیتر)
• درصد کافئین: بین ۱ تا ۱.۵ درصد

در قهوه ترک به دلیل جوشیدن پودر قهوه در آب، بخش قابل توجهی از کافئین آزاد می شود. ته نشین شدن پودر در فنجان هم باعث می شود اثر قهوه ماندگارتر باشد، اما در مجموع شدت کافئین از اسپرسو کمتر است.

قهوه دمی یا فیلتری (Brewed Coffee)

• میزان کافئین: بین ۸۰ تا ۱۲۰ میلی گرم در هر فنجان (۲۴۰ میلی لیتر)
• درصد کافئین: حدود ۱.۲ تا ۱.۵ درصد

در این روش به دلیل تماس طولانی تر آب با پودر قهوه، مقدار بیشتری از کافئین استخراج می شود. بنابراین اگرچه طعم آن سبک تر از اسپرسو است، اما از نظر مقدار کل کافئین، معمولاً بیشتر است.

قهوه فوری (Instant Coffee)

• میزان کافئین: حدود ۳۰ تا ۹۰ میلی گرم در هر فنجان (بسته به برند و مقدار مصرف)
• درصد کافئین: حدود ۰.۵ تا ۱ درصد

قهوه فوری نسبت به سایر انواع قهوه کافئین کمتری دارد، چون در فرآیند تولید بخشی از کافئین از بین می رود. البته برندهای قوی تر مثل نسکافه گلد معمولاً مقدار بیشتری کافئین دارند. این نوع برای افرادی مناسب است که می خواهند قهوه سبک تری بنوشند یا نسبت به کافئین حساس هستند.

قهوه آمریکانو

• میزان کافئین: حدود ۷۰ تا ۱۲۰ میلی گرم در هر فنجان (۲۴۰ میلی لیتر)
• درصد کافئین: حدود ۱ تا ۱.۵ درصد

آمریکانو در واقع اسپرسو رقیق شده با آب داغ است، پس میزان کافئین آن تقریباً با قهوه دمی برابر اما طعم آن رقیق تر است. برای کسانی که طعم قهوه تلخ را دوست دارند ولی غلظت زیاد نمی خواهند، گزینه خوبی است.

قهوه سرد یا آیس کافی (Cold Brew)

• میزان کافئین: حدود ۱۰۰ تا ۱۸۰ میلی گرم در هر فنجان (۲۴۰ میلی لیتر)
• درصد کافئین: حدود ۱.۵ تا ۲ درصد

در این روش قهوه برای چند ساعت در آب سرد دم می شود، در نتیجه مقدار زیادی کافئین استخراج می گردد. به همین دلیل با وجود طعم ملایم و شیرین تر، این نوع یکی از پرکافئین ترین قهوه هاست.

هر گرم قهوه چقدر کافئین دارد؟

میزان کافئین موجود در قهوه به نوع دانه، روش دم آوری و حتی درجه برشتگی آن بستگی دارد. به طور میانگین، هر گرم پودر قهوه بین ۱۲ تا ۳۰ میلی گرم کافئین دارد. دانه عربیکا معمولا حدود ۱۲ تا ۱۵ میلی گرم کافئین در هر گرم دارد، در حالی که روبوستا که غلیظ تر و تلخ تر است، بین ۲۲ تا ۳۰ میلی گرم کافئین در هر گرم دارد.

بنابراین اگر برای تهیه یک فنجان قهوه از ۱۰ گرم پودر استفاده کنید، قهوه عربیکا بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلی گرم و قهوه روبوستا حدود ۲۲۰ تا ۳۰۰ میلی گرم کافئین در خود دارد. روش دم آوری نیز تاثیر قابل توجهی دارد؛ مثلا اسپرسو با حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی گرم کافئین در هر ۱۰۰ میلی لیتر از همه غلیظ تر است، قهوه ترک بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ میلی گرم دارد، قهوه دمی مانند فرنچ پرس یا V60 حدود ۷۰ تا ۱۲۰ میلی گرم و قهوه فوری بین ۶۰ تا ۹۰ میلی گرم کافئین دارد.

همچنین هرچه دانه قهوه بیشتر برشته شود، میزان کافئین آن اندکی کاهش می یابد. در مجموع، روبوستا نسبت به عربیکا تقریبا دو برابر کافئین دارد و قهوه هایی مانند اسپرسو یا ترک به دلیل غلظت بالا، انرژی و هوشیاری بیشتری ایجاد می کنند.

سخن آخر

در پایان، اگر می خواهید تجربه نوشیدن قهوه با کیفیت و طعمی منحصر به فرد داشته باشید، بهترین کار خرید قهوه اصل و تازه است. با استفاده از کد تخفیف دیجی کالا در تخفیفان می توانید انواع دانه های قهوه عربیکا، روبوستا، فوری، ترک یا اسپرسو را با تخفیف ویژه تهیه کنید و از طعم و عطر بی نظیر هر فنجان لذت ببرید. این فرصت به شما امکان می دهد بدون صرف هزینه زیاد، قهوه ای با کیفیت حرفه ای در خانه دم کنید و تجربه ای کامل و لذت بخش از نوشیدن قهوه داشته باشید.

سوالات متداول

قهوه عربیکا و روبوستا چه تفاوتی با هم دارند؟

قهوه عربیکا طعم ملایم، متعادل و اسیدیته کم دارد و کافئین آن بین ۱۲ تا ۱۵ میلی گرم در هر گرم است. روبوستا طعم تلخ تر و غلیظ تر دارد و کافئین آن تقریبا دو برابر عربیکاست (۲۲ تا ۳۰ میلی گرم در هر گرم).

قهوه فوری چه تفاوتی با قهوه دمی دارد؟

قهوه فوری از عصاره خشک شده قهوه ساخته می شود و سریع آماده می شود ولی طعم و عطر آن ملایم تر است. قهوه دمی یا فیلتری با تماس طولانی آب با پودر قهوه تهیه می شود و طعم غنی تر و کافئین بیشتری دارد.

بهترین دانه قهوه برای تهیه اسپرسو کدام است؟

معمولا ترکیبی از عربیکا و روبوستا با برشتگی متوسط تا تیره برای اسپرسو توصیه می شود، زیرا هم عطر و طعم غنی دارد و هم کرمای مطلوب ایجاد می کند.

چه نوع قهوه ای بیشترین کافئین را دارد؟

بیشترین کافئین معمولا در روبوستا، اسپرسو دوپیو و قهوه سرد (Cold Brew) دیده می شود. هرچه دانه قوی تر و غلیظ تر دم شود، مقدار کافئین بالاتر می رود.

آیا میزان برشتگی دانه قهوه روی طعم و کافئین اثر دارد؟

بله، دانه های روشن تر طعم میوه ای و اسیدی تر دارند و کافئین بیشتری حفظ می کنند، در حالی که دانه های تیره طعم تلخ و دودی دارند و کمی از کافئین آن ها کاهش می یابد.